Malzeme ve teknolojik gelişmişlik düzeyi olarak dünya standartlarına eşdeğer bir yapıya sahip olduğunun görüldüğü Türkiye Mutfak mobilyası sektörünün dünya mutfak mobilyası alanındaki gelişim trendlerini yakalama ve uygulama konusundaki bilgi düzeyleri ve güçlükleri 4 kriter (tüketici talebi, konut planı, teknoloji yetersizliği, malzeme yetersizliği) üzerinden belirlenmiştir.    

          Bu çerçevede elde edilen bulgulara göre, işletmelerin trendleri yakalama ve uygulama konusunda tüketici talebinin en fazla etkili olduğu (% 45.4) ortaya çıkmıştır. Sektör işletmelerinin son 5 yılda uygulamış oldukları mutfak mobilyası projelerinin değerlendirme sonuçlarına göre, mutfak projelerindeki kapak uygulamalarında çoğunlukla tek kapak görünümüne sahip modellerle çalıştıkları (%41.6) belirlenmiştir. Ayrıca, mutfak projelerinde sırasıyla; kalkar kapak sistemleri, çöp üniteleri, evye altı çekmeceleri, çekmeceli kiler üniteleri ve şişelik çekmeceleri kullanımındaki değişimlerin fazla düzeyde yaşandığı görülmektedir. İşletmelerin projelerinde köşe çekmeceleri ve açık raf sistemlerinde, herhangi bir değişim olmadığı sonucuna ulaşılırken, renk trendlerinin yansımalarına yönelik belirlenen sonuçlar ise, en çok (%95.8) beyaz rengin tercih edildiği, sonra sırasıyla krem renginin (%48.5) ve doğal ahşap renklerinin (%37.6) tercih edildiği şeklinde ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak, mutfak mobilyası alanındaki dünya trendlerinin Türkiye mutfak mobilyası sektöründeki etkisini ve yansımalarını öncelikle mutfak ünitelerindeki kapak modellerinde ve renk tercihlerinde doğrudan yansımakta olduğu görülmektedir.

 

1GİRİŞ
Bu araştırmada, gelişmenin küresel, sürekli ve makroekonomik güçleri olan trendlerin, mutfak mobilyası sektöründeki üretim ve projelendirme çalışmaları üzerindeki etkisi incelenmiştir. Trendler, gelişmenin küresel, sürekli ve makroekonomik güçleri olarak işletmeleri, ekonomiyi, toplumu, kültürleri ve kişisel yaşamları etkileyerek geleceğin dünyasını ve değişimi tanımlarlar. Trendlerin sanayi alanlarına, firmalara ve bireylere farklı etkileri vardır. Buna göre, stratejik karar vermede bir temel olarak kullanılabilmesi için trendlerin etkilerinin iyi anlaşılması gerekmektedir. Bu nedenle, günümüzde sektörel gelişmelerde sürdürülebilirliğin sağlanması öncelikli olarak global gelişmelerin ve sektördeki yansımalarının takibini zorunlu kılmaktadır [1, 2]. Bilindiği gibi, sektörel gelişmelerdeki trendlerin yakalanması ve takibinde, sektörlerin sahip olduğu teknolojik ve ekonomik alt yapısıyla birlikte etkileşim içinde bulunduğu kişi, kurum ve kuruluşların tercihleri doğrudan etkili olmaktadır. Bu amaçla, Türkiye Mutfak mobilyası sektörünün dünya mutfak mobilyası alanındaki gelişim trendlerini yakalama ve uygulama konusundaki bilgi düzeyleri ve güçlükleri; tüketici talebi, konut planı, teknoloji yetersizliği, malzeme yetersizliği kriterleri üzerinden belirlenmiştir. Ayrıca, sektör işletmelerinin son 5 yılda uygulamış oldukları mutfak mobilyası projeleri üzerinden, mutfak mobilyasındaki kapak modelleri ve kapak sistemleri ile köşe çekmeceleri, raf sistemleri ve renk tercihlerindeki değişim düzeyleri belirlenmeye çalışılmıştır [3-6].
Son yıllarda mobilyada belirlenen trendin en çarpıcı nitelikleri olarak, çok canlı ve çarpıcı renkler ile çok amaçlı olmaları şeklinde belirtilebilir. Diğer taraftan bilişim teknolojisinin her geçen gün mobilya dünyasında daha önemli bir yere sahip olduğu görülmektedir. Artık mobilyaların asıl kullanım amaçlarının yanı sıra, farklı ve dikkat çekici özelliklere de sahip olmaları gerekiyor. Aslında mobilya tasarımcılarının vizyonlarına göre ev içerisindeki hemen her şey; ister koltuk, ister mutfak, ister sehpa bir şekilde uzaktan kumanda edilir hale gelmiş durumdadır. Diğer taraftan, lazer kesimli kenar bantları ile her yöndeki yeniliği tetikleyen dijital baskı tekniklerinin sınırsız olanakları ile mobilya endüstrisinde ön safhada yer aldığı görülmektedir
[7-10].
Günümüzde global trendlerin mobilya sektörünün gelişimi üzerinde gözlemlenen etkileri aşağıdaki gibi özetlenebilir [1]:
o Modern yaşamın bir gereği olarak teknoloji ile donatılmış modern elektro-mobilyaların doğması ve yaygınlaşması.
o Akıllı konut ve yeşil bina oluşumlarının etkileri ile akıllı mobilya, çevre dostu mobilya uygulamalarına daha çok rastlanılması.
o Kentleşme ve hızla artan konutlaşma anlayışına bağlı olarak yaşam kalitesini artıran, kullanım kolaylığı sağlayan, insan ve çevre dostu, hafif, fonksiyonel, kolay taşınabilir, modüler mobilyaların dünya pazarındaki payının hızla artması.
o Tasarım sürecine, farklı uzmanlık alanlarına sahip (mobilya, elektronik, bilişim teknolojisi, aksesuar vb.) tedarikçilerin daha fazla
katılması.
o Geri dönüşüm ve mobilya atıklarının öneminin artması.
o Nano-teknoloji uygulamalarının malzemeye yansımaları sonucu kir ve leke tutmayan kumaşlar, deriler, çevre dostu süngerler, boyalar, verniklerin kullanımı hızla
yaygınlaşması.

2. MATERYAL VE METOD
Araştırmada, anket çalışması ve litaratür araştırmasına dayanan bir yöntem kullanılmıştır. Bu kapsamda, Türkiye’deki mutfak mobilyası sektörünü temsil edecek nitelikte ve sayıda seçilerek belirlenmiş olan mutfak mobilyası üretici firmaları (165 adet)’ndan oluşan bir çerçeve toplum belirlenmiştir. Çerçeve toplumun belirlenmesinde Türkiye’deki 7 coğrafi bölgenin temsili ve çalışmaya katılımın garanti altına alınması ile yüz yüze görüşme şeklinde anket uygulanması esası benimsenmiştir. Belirlenen sonuçlar, dünya mutfak trendleri çerçevesinde değerlendirilmiştir. Değerlendirmelerde esas alınan global yönelimler ve trendler ise, EuroCucina fuarı çerçevesinde elde edilen 2012 ve 2014 trend raporlarına göre yapılmıştır. Zira, bu fuar sektördeki trendlerin belirlendiği ve dünya mutfak mobilyası
sektörüne yön veren marka ve
ülkelerin bir araya geldiği bir fuar
niteliğindedir [7-11].
Verilerinin istatistiksel olarak değerlendirilmesi aşamasında, önem derecelerinin belirlenmesine yönelik olan bulgularda etki faktörlerinin puanlandırılması suretiyle ağırlıklı ortalamalar yöntemi kullanılırken, diğer bulgulara ait verilerin değerlendirilmesinde ise, aritmetik ortalamaları esas alan grafik yöntemi kullanılmıştır [12].
3. BULGULAR
3.1 Türkiye Mobilya Sektörünün
Yapısal Durumu
2000 yılına kadar ağaç işleri sektöründe bir alt sektör olarak yer alan Türkiye mobilya sektörü, 9. Kalkınma planı hedefleri kapsamında Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tarafından ana sektör olarak tanımlanmıştır. Sektör bugün 214 ülkeye 1.9 milyar dolar ihracat yapan, 2001’den buyana sürekli artan ihracat değeri ile dış ticaret açığı vermeyen sanayi sektörlerinden birisi olmuştur. Sektörün, gerek bu gelişimde sürdürülebilirliğin sağlanması, gerekse kalkınma planları hedeflerine ulaşmada önemli stratejik plan hedeflerine sahip olduğu görülmektedir. Türkiye’nin 2023 yılı için öngördüğü dış ticaret vizyonu için, Mobilya sektörü 25 milyar dolar üretim ve 10 milyar dolar ihracat beklentisi ile dünyanın ilk 10, Avrupa’nın ise ilk 5 büyük mobilya üreticileri arasına girmeyi hedeflemiş bulunmaktadır [13-14].
Sektörün gerek yakalamış olduğu bu gelişimi sürdürmede, gerekse belirlemiş olduğu hedeflerine ulaşması için bir örgütlenme ve yapılanma ihtiyacı içinde olduğu da açıkça görülmektedir. Çünkü, sektörü alt sektörler bazında temsil eden ofis, mutfak mobilyaları gibi bir çok dernek ve birlikler bulunmasına rağmen, sektörün tamamını tek bir kuruluşta temsil eden bir yapılanma maalesef mevcut değildir. Dolayısıyla, Türkiye’deki mobilya sektörünün bahsedilen kuruluşların üzerinde etkin bir yapılanmaya ihtiyacı vardır. Ancak, etkin bir yapılanmayla, gerçekçi ve doğru istatistiki verilere ve plan hedeflerini yakalaması mümkün olabilecektir.
 Çeşitli araştırma sonuçlarından da görülebileceği gibi Türkiye Mobilya Sektörünün çoğunlukla küçük ve orta ölçekli işletmelerden oluştuğu ve sektörü oluşturan işletmelerin özellikleri 3 Grupta tanımlanmaktadır. Bunlar;
1. Grup: Ulusal çapta, her türlü proje ve montaj hizmetleri verebilen, satış sonrası yaygın hizmet, pazarlama ve dağıtım ağı olan, standartlara uygun, çağdaş ve markalı, seri üretim yapan Büyük Ölçekli İşletmeler,
2. Grup: Yerel çapta, proje ve montaj hizmeti verebilen standartlara uygun gerektiğinde küçük çaplı seri üretim de yapabilen, ürün yelpazeleri nispeten kısıtlı, bulundukları
bölgede tanınan Orta Ölçekli
İşletmeler,
3. Grup: Standartlara uyma kaygısı taşımayan, üretimde sadece zorunlu makine ve ekipmanlar ile çalışan, kapasiteleri sınırlı çoğunlukla sipariş üzerine üretim yapan montaj hizmeti veren ama çoğunlukla proje hizmeti vermeyen atölyeler ve marangozlar vb. Küçük Ölçekli
İşletmeler.[1, 2, 13, 14].
3.2 Global Trendlerin Türkiye Mutfak Mobilyası
Sektöründeki Yansımaları
Türkiye mobilya sektörünün dünyadaki gelişmelere paralel olarak trendleri yakalama ve keşfi yolunda dikkate değer çaba içinde olduğu görülmektedir. Nitekim, son yıllarda mobilya dünyasının önemli merkezlerinde gerçekleştirilen uluslararası mobilya trendlerinin sergilendiği trend works ve inovasyon fuarlarına ev sahipliği yapmaktadır.
Mutfak mobilyaları imalatı, konut ve konut dışı mekanlarda kullanılan ağaç, ağaç ürünleri, plastik, cam ve metal malzemelerden yapılmış mutfak mobilyalarının imalatını kapsamaktadır. Mutfak mobilyası iş tanımı;  yiyecek ve içeceklerin sağlıklı ve fonksiyonel bir şekilde saklanmasını sağlayan, beslenme ihtiyacının giderilmesine ortam hazırlayan mutfak dolapları ile onların tamamlayıcı unsurlarının ergonomi, fonksiyon ve estetik etmenlerle beraber proje bazında gerçekleştirilmesi olarak tanımlanabilir [4, 6].
Global trendlerin etkisi, Türkiye mutfak mobilyası üretim sektörü üzerinden belirlenmeye çalışılmıştır. Çünkü, Tablo 1. de açıkça görüleceği üzere Türkiye mobilya sektörü içindeki alt sektörlerdeki verimlilik ve üretim endeksleri bakımından en önde gelen bir alt sektör konumunda bulunmaktadır. Bu amaçla, sektör işletmelerinin son 5 yıllık (2011-2015) üretim ve projelendirme çalışmalarındaki tercih değişim düzeyleri ilgili olarak elde edilen bulgular üzerinden global trendlerin etkisi belirlenmiştir. (Tablo 1)
3.2.1 İşletmelerin Mutfak Mobilyası Trendleri Hakkındaki Bilgi Düzeyi
Bu araştırmada, üreticilerin mutfak mobilyasındaki gelişim trendleri hakkındaki bilgi düzeyleri ile trendleri yakalama ve uygulama konusunda karşılaşılan güçlükleri belirlemek amacıyla ayrı ayrı iki soru yöneltilmiştir. İlk olarak, bilgi düzeylerinin tespiti için işletmelere "üretici olarak dünyadaki mutfak mobilyasında gelişim trendleri hakkındaki bilgi düzeyiniz nedir?" sorusu yöneltilmiş olup, elde edilen sonuçlar Şekil 1’deki gibi tespit edilmiştir [3].
İkinci olarak, işletmelere mutfak mobilyası alanındaki gelişim trendlerini yakalama ve uygulama konusundaki güçlükler üzerinde; tüketici talebi, konut planı, teknoloji yetersizliği, ve malzeme yetersizliği gibi faktörlerin etki düzeylerini ayrı ayrı belirtiniz? Sorusu yöneltilmiş olup, bu kriterlerin trendleri yakalama ve uygulama konusundaki etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede elde edilen bulgular, Tablo 2.  de gösterilmektedir. Buna göre, işletmelerin %45.4’ ü tüketici talebinin, %22.4’ ü konut planlarının trendleri yakalama ve uygulama konusunda fazla etkili olduğunu, teknoloji ve malzeme yetersizliği gibi kriterlerin ise işletmeler tarafından önemsiz denecek kadar az etkili olduğu belirlenmiştir. Bu durum, sektörün malzeme ve teknolojik gelişmişlik düzeyi olarak dünya standartlarına eşdeğer bir yapıya sahip olduğunu göstermektedir.  (Şekil 1)   (Tablo 2)
3.2.2 Mutfak Projelerinde Uygulanan Kapak Modellerine Olan Yönelim Durumu
Bu çerçevede elde edilen bulgular Tablo 3.’ de gösterilmektedir. Bu sonuçlara göre; işletmelerin projelerindeki kapak uygulamalarında tek kapak görünümüne sahip modellere olan eğilimin %41,6’lık bir oranla fazla düzeyde olduğu ortaya çıkmıştır. Bu durumda Türkiye mutfak sektöründeki işletmelerin çoğunlukla tek kapak uygulamaları yönündeki modellerle çalışarak bu alandaki Dünya trendlerine paralel çalıştıkları söylenebilir.
3.2.3 Mutfak Projelerinde Uygulanan Kulp ve Tutamak Modellerine Yönelim Durumu
Son 5 yıldaki mutfak mobilyası projelerindeki kulp ve tutamak uygulamalarındaki, kulpsuz veya gizli kulplu modellerdeki artış oranlarına yönelik elde edilen bulgular Tablo 4’teki gibi belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre; işletmelerin %26’sı artış oranının %1-10 arasında kaldığını belirtirken %25’i artış oranının %41-50 arasında olduğunu belirttiği görülmektedir. Buna göre; mutfak projelerindeki kulpsuz veya gizli kulp uygulamalarında genellikle bir artışın olduğu söylenebilir. Bu kapsamda Türkiye mutfak sektörünün Dünyada yaygınlaşan kulpsuz veya gizli kulp uygulamalarına yönelik gelişimi yakalamış olduğu ileri sürülebilir.
3.2.4 Mutfak Mobilyası projelerindeki Özel Dizayn ve Mutfak Ünitelerindeki Değişimler
Ülkemiz mutfak mobilyası modellerindeki değişimleri belirlemek amacıyla işletmelere "Son 5 yılda ürettiğiniz mutfak mobilyası projelerinizi göz önüne aldığınızda modellerinizdeki özel dizayn ve iç bölümlendirmelerdeki değişim nasıldır?" sorusu yöneltilmiştir. Bu çerçevede elde edilen bulgulara ait sonuçlar Tablo 5’ de verilmektedir. Buna göre; mutfak mobilyası modellerindeki iç bölümlendirmelere ait değişimin işletmelerce %48,5 oranında fazla ve %32,7 orta düzeyde değişimin olduğu belirtilirken, sadece %2,4’ü oranında hiçbir değişimin olmadığının belirtildiği görülmektedir. Bu durumun mutfak mobilyası sektöründe hâkim olan proje tipi üretimden (sipariş tipi) kaynaklandığını söylemek mümkündür.
Mutfak mobilyası ünitelerindeki değişim durumunu ortaya koymak amacıyla işletmelere "Son 5 yıldaki ürettiğiniz mutfak mobilyası projelerinizi göz önüne aldığınızda Mutfak mobilyası ünitelerindeki değişim durumu nasıldır?" sorusu yöneltilmiş olup, bu çerçevede elde edilen bulgular ise Şekil 2’de gösterilmektedir. Verilerden de görüleceği gibi mutfak mobilyasını oluşturan ünitelerdeki değişim durumu en az ve en çok olarak tablo 5’teki gibi ortaya çıkmıştır.
Köşe çekmecelerinde işletmelerin %62,4’ü herhangi bir değişimin olmadığını belirtmişlerdir. Bunun yanında çekmeceli kiler ünitelerindeki değişim durumu %43 oranında fazla, açık raf sistemlerinde %42,4 oranında sabit, çöp ünitelerinde %52,1 oranında fazla, evye altı çekmecelerinde %44,8 oranında fazla, kalkar kapak sistemlerinde %82,4 oranında fazla ve şişelik çekmecelerinde %40 oranında fazla düzeyde değişim olduğu görülmektedir.
Sonuç olarak, son 5 yıldaki mutfak mobilyası projelerine göre sırasıyla; kalkar kapak sistemleri, çöp üniteleri, evye altı çekmeceleri, çekmeceli kiler üniteleri ve şişelik çekmeceleri kullanımındaki değişimlerin fazla düzeyde yaşandığı görülmektedir. Köşe çekmeceleri ve açık raf sistemlerinde ise herhangi bir değişim olmadığı sonucuna varılmaktadır.
Bu durumda, mutfak mobilyası sektöründe dünyadaki trendlere paralel olarak mutfak ünitelerindeki kalkar kapak sistemlerinde uygulanmakta olduğu görülmektedir. Diğer taraftan en az değişimin olduğu ya da hiç değişimin olmadığı mutfak mobilyası ünitesi ise köşe çekmeceleri şeklinde gerçekleştiği görülmektedir.
3.2.5 Mutfak Mobilyası Projelerindeki Renk Trendleri
(Yönelimleri)
Mutfak mobilyasındaki renk tercihlerini belirlemek amacıyla işletmelere "son 5 yılda ürettikleri mutfak mobilyası projelerine göre modellerinde en çok tercih ettikleri renkler" sorulmuş olup, bu kapsamda elde edilen bulgular Şekil 3’de gösterildiği gibi belirlenmiştir. Buna göre, işletmelerin mutfak mobilyası projelerinde en çok (%95,8) beyaz rengi tercih ettiği sonra sırasıyla krem rengi (%48,5), doğal ahşap renklerini (%37,6) tercih ettikleri görülmektedir.
3.3 Mutfak Mobilyası
projelerindeki Alt Dolap ve Sürme Kapak
Tasarımlarındaki Gelişmeler
Mutfak mobilyası modellerinde alt dolap tasarımlarındaki gelişmeleri belirlemek amacıyla işletmelere "son 5 yıldaki ürettiğiniz mutfak mobilyası projelerinizi göz önüne aldığınızda, alt dolaplardaki kapak/çekmece önü tasarımlarında kullandığınız dizaynlarınızı belirtiniz" sorusu yöneltilmiş olup, bu çerçevede elde edilen bulgular Tablo 6 ve Şekil 4’te gösterilmektedir.
Verilerden de görüleceği gibi alt dolaplardaki kapak/çekmece önü tasarımlarında yatay dizayn %85,5 oranıyla en fazla kullanılırken, dikey dizaynın (%36,4) ve karma dizaynın (%46,1) orta düzeyde tercih edildiği ortaya çıkmıştır. Bu tercihler üzerinde doğrudan aksesuar sektöründeki gelişmelerin ve trendlerin etkili olduğu işletmelerce belirtilmektedir.
Diğer taraftan, mutfak mobilyası modellerindeki sürme kapak kullanımına yönelik gelişmeleri belirlemek amacıyla işletmelere "Son 5 yıldaki ürettiğiniz mutfak mobilyası projelerinizi göz önüne aldığınızda, modellerinizdeki sürme kapak kullanımındaki değişimler nasıldır?" sorusu yöneltilmiş olup, elde edilen bulgular Tablo 7 ve Şekil 5’te gösterildiği gibi belirlenmiştir.
İşletmelerce çoğunlukla kullanılan sürme kapak uygulamalarından; gövde içinde kayan kapak, katlanarak kayan kapak ve normal sürgü sistemleri için elde edilen sonuçlar incelenecek olursa; gövde içinde kayan kapak kullanımında %77’lik oranda bir değişimin olmadığı, sadece %3’lük oranda fazla bir değişimin olduğu belirtilirken, katlanarak kayan kapak kullanımında %69,1 oranında değişimin olmadığı, %7,3’lük fazla değişimin olduğu belirtilmiştir. Normal sürgü sistemlerindeki kullanım ise %57,6 oranında değişimin olmadığı, %13,3 oranında fazla değişimin gerçekleştiği görülmektedir. Bunların dışında işletmeler herhangi bir sürme kapak kullanmadıklarını belirtmişlerdir (%97). Buna göre, ülkemiz mutfak sektöründe sürme kapak kullanımında genellikle değişimlerin az olduğu görülmektedir. İşletmelerce bu durumun sebeplerinin başında üretim alışkanlıkları ve personel niteliği geldiği ileri sürülmüştür. Ayrıca, bu uygulamalarda fazla değişimin olduğunu belirten işletmelerin büyük
ölçekli işletmeler olduğu
gözlemlenmiştir.
3.3.1 Mutfak Mobilyasında Menteşe ve Kapama Sistemleri
Uygulamaları
Mutfak mobilyasında kullanılan menteşe ve kapama sistemlerine yönelik gelişmeleri belirlemek amacıyla işletmelere "son 5 yıldaki ürettiğiniz mutfak mobilyası projelerinizi göz önüne aldığınızda, modellerinizde kullandığınız tamamen frenli veya ilave frenli menteşe uygulamalarındaki değişimler nasıldır?" sorusu yöneltilmiş olup, elde edilen bulgular Tablo 8’ de verilmektedir. Bu verilere göre, mutfak mobilyası projelerinde frenli veya ilave frenli menteşe kullanımının %84 oranıyla oldukça fazla değişmekte olduğu
ortaya çıkmıştır.
Son yıllarda, mutfak mobilyalarındaki kapama sistemleri olarak oldukça sık kullanım alanı bulan mekanik bas-aç veya çıtçıt fonksiyonlu aksesuarlara yönelik gelişmeleri belirlemek amacıyla elde edilen bulgular ise Tablo 9’da gösterilmektedir. Bu sonuçlara göre, bu sistemlerdeki değişim oranı işletmelerce %16’lık bir oranda değişimin olmadığı belirtilirken %37’lik bir oranda orta düzeyde, %20 oranında ise fazla düzeyde değiştiği belirtilmiştir. Buna göre, kapama sistemleri olarak mekanik bas-aç ve çıtçıt sistemleri kullanımında sektörün oldukça fazla bir değişim içinde olduğu görülmektedir.
3.3.2 Mutfak Projelerinde Büyük Gövde İçinde Kayan Kapaklara Yönelim Durumu
İşletmelere "Son 5 yıldaki ürettiğiniz mutfak mobilyası projelerinizi göz önüne aldığınızda büyük gövde içinde kayan kapaklara yönelim durumunuz nedir?" sorusuna ait cevaplar Tablo 10’da gösterildiği gibi belirlenmiştir. Bu verilere göre; işletmelerin %64’ü projelerinde büyük gövde içinde kayan kapak kullanmadıkları için herhangi bir yönelim olmadığını belirtirken, %16,5’i az bir yönelim olduğunu belirttiği görülmektedir. Bu sonuçlarda yönelim durumunu orta ve fazla düzeyde olduğunu belirten işletmelerin büyük ölçekli işletmeler ve pazar
payları %20’nin üzerinde olan işletmelerden meydana geldiği
görülmektedir.
4 SONUÇLAR
Dünya mutfak trendlerinin Türkiye mutfak mobilyası sektöründeki üretim ve projelendirme çalışmalarındaki yansımaları, sektörün trendler hakkındaki bilgi düzeyi ve tercih değişim düzeyleri üzerinden ortaya konulmuştur.
Bu çerçevede elde edilen sonuçlar;
o Ülkemiz mutfak mobilyası sektörünün dünyadaki gelişim trendleri hakkındaki bilgi düzeyleri incelendiğinde; İşletmelerin genellikle az veya çok düzeyde bir bilgiye sahip olduklarını belirttikleri görülmektedir. Ancak, yeterli bilgi düzeyine sahip olduklarını belirten işletmelerin büyük çoğunluğunun sadece yurtiçi ve yurtdışı fuar takibinden edinilmiş bilgilerden ibaret olduğu görülmektedir.
o İşletmelerin gelişim trendlerini yakalama ve uygulama konusundaki etkili faktörler olarak belirlenen, tüketici talebi, konut planı, teknoloji ve malzeme yetersizliği gibi 4 ana kriterin etki düzeylerine yönelik belirlenen bulgulara göre; tüketici talebi etkisinin %45.4 oranında en fazla olduğu görülürken, konut planının %22.4 oranında, teknoloji yetersizliğinin %11.5 oranında ve malzeme yetersizliğinin %9.7 oranında etkili olduğu ortaya çıkmıştır.
o Dünya mutfak mobilyası sektöründeki tek kapak modellere olan eğilimin, ülkemiz mutfak mobilyası sektöründeki yansımalarına ait bulgulara göre, işletmelerin %41.6’ sının fazla düzeyde bir eğilimin olduğunu belirtmelerine karşılık, işletmelerin sadece %4,2’ si bu konuda herhangi bir yönelimin olmadığını belirttiği görülmektedir. Buradan, Türkiye mutfak sektöründeki işletmelerin tek kapak uygulamaları yönündeki modeller üreterek bu alandaki dünya trendlerine uygun çalıştıkları söylenebilir.
o Dünya mutfak mobilyası sektöründeki kulp ve tutamak uygulamalarının, Türkiye’deki yansımalarına yönelik elde edilen bulgular değerlendirildiğinde; Türkiye mutfak sektörünün dünyada yaygınlaşan kulpsuz veya gizli kulp uygulamalarına yönelik gelişimi yakalamış olduğu ileri sürülebilir. Bu alandaki yönelimin çok yüksek oranda olduğunu belirten işletmelerin genellikle Büyük Ölçekli İşletmeler olduğu tespit edilmiştir.
o Dünya mutfak mobilyası sektöründeki özel dizayna yönelimin ve mutfak ünitelerindeki değişimlerin, ülkemiz mutfak mobilyası üretim sektöründeki yansımalarına yönelik elde edilen bulgulara göre; mutfak mobilyası uygulamalarındaki özel dizayn ve iç bölümlendirmelerdeki değişim durumunun, sektörün %48,5’ i tarafından fazla düzeyde olduğu belirtilmiştir. Ancak, sektörde özel dizayn patentine veya know-how’ una sahip olduğunu belirten bir işletme de bulunmadığı
görülmüştür.
o Dünyada mutfak mobilyası ünitelerinde büyük depolama ihtiyaçlarına olanak sağlayan modellere ait bir yönelimin yaşanmakta olduğu görülmektedir. Bu çerçevede elde edilen bulgulara göre; en fazla kalkar kapak sistemlerinin (%82,4) kullanımında değişim olduğu görülmektedir. Burada, en fazla değişimin görüldüğü kalkar kapak sistemlerinde, mutfak mobilyası sektörünün gelişiminde etkili olan aksesuar sektörünün en önemli rol sahibi olduğu söylenebilir. Diğer taraftan, sektör işletmeleri köşe çekmecelerindeki depolama alanının, köşelerde kullanılan diğer sistemlere göre daha fazla olduğunu belirtmesine rağmen, maliyeti artırdığı için bunun yerine, döner sistem ve kör köşe
aksesuarlarının daha çok tercih edildiğini belirtmişlerdir.
o Dünyada mutfak mobilyalarındaki renk trendlerine yönelik değişimlerin, ülkemiz mutfak mobilyası sektöründeki yansımalarına yönelik elde edilen bulgular incelenecek olursa; dünyada olduğu gibi beyaz ve tonlarının hakimiyeti görülmektedir (%95,8). Bunu sırasıyla, krem %48,5 ve doğal ahşap renklerin (%37,6) tercihi izlemektedir. Mutfak mobilyalarında uygulandığı belirlenen bu renklerin, genellikle parlak tonlarının tercih edildiği, ayrıca alt dolap ve üst dolaplarda farklı renk uygulamalarında artışın olduğu, sektör işletmeleri tarafından belirtilmiştir.
o Dünya trendlerine paralel olarak, mutfak mobilyası modellerinde alt dolaplarda kapak/çekmece önü tasarımlarında kullanılan dizaynları belirlemek amacıyla elde edilen bulgular incelendiğinde; ülkemiz mutfak mobilyası sektöründe alt dolap tasarımlarında %85,5 oranında yatay dizayn kullanılmaktadır. Bunu takiben %27,9 oranında dikey dizayn ve %27,3 oranında karma dizayn, yani hem kapak hem çekmece kullanıldığı görülmektedir. Diğer taraftan, mutfak mobilyası modellerindeki sürme kapak kullanımında genellikle önemli bir değişim olmadığı çalışma sonuçlarından görülmektedir. Ancak, normal sürgü sistemleri kullanımında %13,3 oranında, katlanarak kayan kapak kullanımında %7,3 oranında ve gövde içine kayan kapak kullanımında ise %3 oranında bir değişim olduğu belirlenmiştir.
o Son yıllarda, mutfak mobilyalarında oldukça sık kullanım alanı bulan frenli menteşeler ve kapama sistemlerinin (mekanik bas-aç veya çıtçıtlı aksesuarlar), ülkemiz mutfak mobilyası sektöründeki gelişmelerine yönelik elde edilen bulgular değerlendirilecek olursa; tamamen frenli veya ilave frenli menteşe kullanımının %84 oranında tercih edildiği görülmektedir. Kapama sistemi olarak kullanılan mekanik bas-aç veya çıtçıtlı aksesuarlarda ise; %20 oranında tercihin olduğu belirlenirken, %16 oranında ise herhangi bir değişim yaşanmadığı sonucuna varılmıştır.
5 TEŞEKKÜR
Bu çalışma, İ.Ü. Orman Fakültesi Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü ve BLUM TR Mobilya Aksesuarları San.ve Tic. Ltd. Şti. işbirliği ile gerçekleştirilmiş olan araştırma sonuçlarından yararlanılarak hazırlanmıştır.

6 KAYNAKLAR
[1] Uçar, E., Dilik, T., Kurtoğlu, A. 2016: Global Trendlerin Türkiye Mobilya Sektöründeki Yansımalarına Yönelik Güncel Bir Analiz, Ahşabın Tasarım Serüveni Sempozyumu Bildiri Kitabı, 2016, S. 371-386, TMMOB Orman Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, İstanbul.
[2] Kurtoğlu, A.- Dilik, T. 2015: Mobilya Endüstrisi Ders Notu, İ.Ü. Orman Fakültesi, Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü, Bahçeköy/İstanbul.
[3] Uçar, E. 2016: Mutfak mobilyası alanındaki global yönelimlerin Türkiye mutfak sektöründeki yansımaları, Yüksek Lisans Tezi, İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
[4] Kurtoğlu, A.-Dilik, T. 2015: Mobilya ve Ahşap Konstrüksiyonları Ders Notu, İ.Ü. Orman Fakültesi, Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü, Bahçeköy/İstanbul.
[5] Kurtoğlu, A. 2000, Ağaç Malzeme Yüzey İşlemleri Kitabı, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi, ISBN 975-404-590 (I. Cilt), ISBN 975-404-589-5 (TK No), Çantay Yayınları, İstanbul.
[6] Dilik, A. 2015, İç Mekan Dekorasyon Teknikleri Ders Notu, İ.Ü. Orman Fakültesi, Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü, Bahçeköy/İstanbul
[7] Blum TR, 2015a, 2015b: Trend Raporu, İtalya 2014 Eurocucina Fuarı, İstanbul.
[8] Hafele, TR, 2015a, 2015b: Trend Raporu, İtalya 2014 Eurocucina Fuarı, İstanbul
[9] Kesseböhmer GmbH, 2015: Trend Raporu  2014/2015, http://www.kesseboehmer. com/news/news/article/eurocucina-trend-report-20142015-1/ (Ziyaret Tarihi:1 Şubat 2016).
[10] ZOW Fuar Basın Bülteni, 2016: http://www. zow. com.tr /tr/basndan/basn-bueltenleri.html (Ziyaret Tarihi:30 Mayıs 2016).
[11] Gijs van W., 2013: The Innovation Expedition, BIS Publishers, Amsterdam. ISBN:978-605-4789-07-8, TIM, December 2014, Istanbul.
[12] Kalıpsız, A. 1988: İstatistik Yöntemler, İ.Ü. Orman Fakültesi Yayın No: 394, Rektörlük No: 3522, Doyuran Matbaası, İstanbul.
[13] Anonim, 2012: Mobilya Sektörü Raporu (2012/1). T.C.Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Sanayi Genel Müdürlüğü, Ankara.
[14] TOBB, 2013: Türkiye Mobilya Ürünleri Meclisi Sektör Raporu 2013, ISBN: 978-605-137-339-3, TOBB Yayın No:2014/212, Ankara.
[15] İSO, 2015: Sektör Stratejileri Projesi - Mobilya İmalat Sanayi, ISBN, 978-605-137-432-1, İstanbul Sanayi Odası, İstanbul.

 

Ersin UÇAR
İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, İstanbul / Türkiye, ersin.ucar@ogr.iu.edu.tr
Tuncer DİLİK
İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi, Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü, İstanbul / Türkiye, tuncerd@istanbul.edu.tr
Ahmet KURTOĞLU
Doğuş Üniversitesi, Sanat ve Tasarım Fakültesi, İç Mimarlık Bölümü, İstanbul / Türkiye, akurtoglu@dogus.edu.tr