TÜRKİYE, MOBİLYA SEKTÖRÜNDE NET İHRACATÇI BİR ÜLKE

2001 o?ncesinde net ithalatc?ı konumunda olan Tu?rkiye mobilya sekto?ru?, izleyen do?nemde ülkenin ekonomik gelişimine parallel olarak u?retimini o?nemli o?lc?u?de artırarak net ihracatc?ı durumuna gec?mis?tir. Sekto?r  her ne kadar 2015 yılının da hedeflerin bir miktar altında kalmış ise de,  2000-2014 yılları arasında yıllık ortalama %8,7 bu?yu?me kaydetmis?tir. So?z konusu do?nemde artan kentles?me oranı, konut sayısında yas?anan artıs?, ofis alanlarının c?og?alması ve hanehalkı harcanabilir gelirinin o?nemli o?lc?u?de artması sekto?ru?n bu?yu?mesine o?nemli katkılar sag?lamıs?tır.

Sekto?ru?n u?retim maliyetlerinin %91’ini hammadde olus?tururken, enerji ihtiyacı bakımından sekto?r imalat sekto?rleri ic?inde en alt sırada yer almaktadır. Sekto?rde ara malı olarak kullanılan birc?ok girdi yurt ic?inde u?retilmesine kars?ın, so?z konusu ara mallarının u?retimi ic?in hammadde gereksiniminin bir kısmı ithalat yoluyla kars?ılanmaktadır. Buna ek olarak du?s?u?k maliyeti nedeniyle 2005 sonrası do?nemde artıs? kaydeden modu?ler mobilya ithalatı sekto?rde faaliyet go?steren firmaları zor durumda bırakmıs?tır. Yerli u?reticinin korunması amacıyla 23 Mayıs 2015 tarihinde ithalata ek gu?mru?k vergisi uygulanmaya bas?lanmıs?tır. Sekto?rde korumacı politikaların o?nu?mu?zdeki do?nemde de su?receg?i politika yapıcılar tarafından ifade edilmektedir.

TÜRKİYE PAZARINDA EN ÇOK TALEP OTURMA GRUBU VE YEMEK ODALARINA

Türkiye’de mobilya sektöründe çoğunluğu küçük üreticilerden oluşan 60.000’e yakın üretim ve satış noktası bulunmaktadır. 61 ilde üretim gerçekleştirilmektedir. 2014 yılı SGK verilerine göre 170,000 kişi sektörde istihdam edilmektedir. Dolaylı olarak sektörün iş gücüne katkısı 500.00 kişiye ulaşmaktadır.

Türkiye pazarında mobilya talebini etkileyen fakto?rler arasında nu?fus artıs?ı, hanehalkı harcanabilir geliri, konut satıs?ı ve ofis kullanımı o?ne c?ıkmaktadır.  Yurt ic?inde tu?keticilerin mobilya deg?is?tirme sıklıg?ına ilis?kin yapılan anketler tu?keticilerin %85’inin 3 ile 10 yıl arasında mobilya deg?is?tirdig?ine is?aret ederken, ilk 3 yılda mobilyasını deg?is?tirenlerin oranı %5 olarak deg?erlendirilmektedir. Mobilya satın alma nedenine ilis?kin yapılan ankette ise, yenileme amac?lı mobilya alımlarının ilk sırada oldug?u go?ru?lmektedir.

Sekto?rde en yu?ksek talep ev ve bahc?e mobilyaları altında sınıflandırılan oturma grubu ve yemek odası mobilyaları ile ofis mobilyalarına yo?neliktir. Ev mobilyalarına yo?nelik talebi belirleyen en o?nemli unsurların nu?fus artıs?ı ve gelir artıs?ı oldug?u du?s?u?nu?lmektedir. Her iki parametrenin son yıllarda artıs? eg?iliminde olması konut mobilyalarında u?retim artıs?ının dig?er alt sekto?rlere oranla nispeten yu?ksek seyretmesine neden olmus?tur.

OFİS MOBİLYALARI SEKTÖRÜ DE BÜYÜYOR

Son yıllarda artan ofis kullanımı bu?ro ve mag?aza mobilyalarının u?retimini olumlu etkilemis?tir. 2000’li yılların ortalarında ucuz ithal u?ru?nlerle rekabet etmekte zorlanan ofis mobilyalarının imalatı sekto?ru? ku?c?u?lme do?nemine girmis?tir. Ancak izleyen yıllarda olumlu talep kos?ulları ve mobilya sekto?ru?nde yerli u?reticiyi korumaya yo?nelik alınan o?nlemler sekto?ru?n yeniden bu?yu?me do?nemine girmesine zemin hazırlamıs?tır. Du?s?u?k baz etkisinden dolayı son yıllarda sekto?rde bu?yu?me oranları dig?er alt sekto?rlere kıyasla yu?ksek du?zeydedir.

MOBİLYA SANAYİ 2016’NIN İLK ÇEYREĞİNİ %3’LÜK BÜYÜME İLE KAPATTI

Federasyonun açıkladığı veriler doğrultusunda Türkiye mobilya pazarının büyüklüğü yaklaşık 10 milyar $ olup, üretimi 6.137 milyar $’dır. Üretimde dünyada 14’üncü sıradadır. Mobilya sanayinin ciro endeksi 2016’nın ilk çeyreğini %3 artışla kapatmıştır. Geçen yılın aynı dönemine göre %7,7 artış anlamına gelmektedir.

Sektör 2014 yılında ihracatta %10’luk bir büyüme kaydetti. Fakat 2015 yılında bölgedeki ekonomik ve politik sorunların neticesinde %3,6’lık ufak bir düşüş yaşayarak ihracatımız 2.315 milyar $ olarak gerçekleşti. Aynı zamanda ithalatımız ise 774 milyon $ oldu. 2016 yılında ise Türk mobilya firmaları 3 milyar $ ihracatı hedefliyor. Sektörün uzun vadede 2023 yılı içinse önemli beklentileri bulunmakta olup, üretimde 25 milyar $, ihracatta ise 10 milyar $ seviyesi hedef olarak belirlendi.

REKABETÇİLİĞİN YOLU ÖZGÜN TASARIMLARDAN GEÇİYOR

Türk mobilyası tasarımda kazandığı ivmeyle eski alışkanlıklarını geride bırakarak özgün tasarımlar ortaya koyuyor. Ancak bu henüz istenilen düzeyde değil. Gerek modern teknolojilerin gerekse bu toprakları besleyen tarihsel değerlerin, ki bu değerler tüm Anadolu ve Mezopotamya medeniyetlerinin birikimden oluşuyor, sentezlendiği formlar oluşturmak, bunu yaparken klişelere düşmemek zorundayız. Şayet Türk mobilyası ihracatta 2023 hedefleri olan 10 milyar $ ve kg. başına 7 $’a ulaşmak istiyorsa, bunun yolu tasarımdan ve katma değerli ürün üretmekten geçiyor. Ancak bu şekilde, ABD, Kanada ve AB pazarlarında var olabiliriz. Kişi başına düşen mobilya harcamasının en yüksek olduğu pazarlar bunlar ve biz buralarda var olmalıyız.

Hâli hazırda mobilya tasarım liselerinin sayısı artarken, mobilya kentleri bu öğrencilere destek sunuyor ve teşvik veriyor. Üniversitelerde endüstriyel tasarım bölümlerinin mezunları mobilya sektörüne daha çok entegre olmaya başladı. Özel sektöre düşen görev üniversite ile daha sıkı işbirliği içerisinde olmak. Kamuya düşen görevlerden en önemlisi Tasarım Merkezleri’ni de içeren AR-GE yasasının çıkartılmasıydı. Bu gerçekleşti ancak mevzuatın sektörel düzeyde detaylanması ve işlev kazanması gerekiyor.

10.000 İHRACATÇI FİRMASI BULUNAN TÜRK MOBİLYA SEKTÖRÜ DÜNYADA 204 NOKTAYA MAL VERİYOR

2015’te dünya ticareti 16,5 trilyon $ iken, ihracatta %-11’lik düşüş yaşandı. Çin ekonomisi son on yılın en düşük büyüme hızı olan %6,9’da kaldı. Türkiye’nin ihracatı azalırken, dünya ticaretinden aldığı pay binde 8,7 ile kendi rekorunu kırdı. 2015’te dünyada mobilya ihracatçısı 10 ülke; Çin, Almanya, İtalya, Polonya, Vietnam, ABD, Meksika, Kanada, İngiltere,Fransa  iken Malezya’dan sonra Türkiye, 12. SIRADA. Türkiye, 2015’te 2,315 milyar $’lık mobilya ihraç etti. Genel ihracatımızdaki düşüşe (-%11,6) nazaran sektör olarak çok az düşüş (-%3,5) göstererek dünya ekonomisinin bu durgunluk döneminde kan kaybetmedik.

Türk mobilya endüstrisi 204 noktaya ihracat gerçekleştirdi. Sektörde toplam 10.000 ihracatçı firma bulunuyor. 1 milyon $’ın üzerinde ihracat yapan firma sayısı ise 570’e ulaştı. 2014’te kg. başına 3,56 $ olan Türk mobilyasının değeri 2015’te 3,69 $’a kadar yükseldi.  Bölgenin olumsuz koşulları nedeniyle Libya, Irak, Rusya pazarlarındaki düşüşler Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri pazarlarındaki yükselişlerle telafi edilebildi.

Sektörün sürekli ilgi duyduğu pazarlar arasında Cezayir, Körfez Ülkeleri, Türk Cumhuriyetleri ve ambargodan sonra büyük fırsatlar yaratabilecek İran geliyor. Ancak sektörün daha ileriye gitmesi için Türk firmalarının rakiplerinin ihracat yaptığı pazarlar olan ABD, İngiltere, Fransa, Kanada, Almanya gibi pazarlarda daha etkin olması gerekiyor.

MOBİLYA İTHALATINDA DÜNYADA 26. SIRADAYIZ

Sektörün ithalatı ise ihracatından çok daha düşük seyrediyor. Bilindiği gibi mobilya, Türkiye’nin dış ticaret fazlası veren ve bunu her yıl artıran nadir sektörlerden birisi. Türkiye, bugün ithalatta dünyada 26’ıncı.

Geçen yıl uygulamaya konan ithalata ek vergi ülkeye katma değersiz, harcı alem ürünlerin gelmesini bir ölçüde engelliyor. Ancak, Türkiye mobilya pazarı büyüyor, gelişiyor. Bu sebeple, dünyaca tanınmış ve özellikle katma değerli ürünlerin ülkeye gelmesi, hem sektörün büyümesine olumlu katkı sağlayacak hem de genel anlamda katma değerli üretim açısından bir bilgi transferinin de önünü açabilecektir.

BAŞARININ YOLU DAHA İNOVATİF, TASARIM ve AR-GE ODAKLI OLMAKTAN GEÇİYOR

Dünya mobilya üretiminin %55’i başta Çin olmak üzere Asya-Pasifik ülkelerinde yapılıyor. 2015’te 134 milyar $ olan ve büyümeyen dünya mobilya ticaretinin, 2016’da %2 büyüme ile 137 milyar $’a ulaşması öngörülüyor.

Dünyada en çok mobilya ithalatı yapan pazarlar; ABD, Almanya, İngiltere, Fransa, Kanada olarak sıralanıyor. Bu ülkeler mobilyalarını Çin, Polonya, Vietnam, İtalya, Almanya gibi ülkelerden alıyorlar. Türkiye, dünyadaki 12. ihracatçı ülke. Ancak Türk mobilyaları daha çok mobilyalarımızı Almanya, Fransa, İngiltere’yi saymazsak daha çok yakın coğrafyaya satılıyor. Bilindiği gibi Türkiye’nin rakipleri olan Polonya, Romanya, Vietnam, Meksika, Malezya gibi ülkeler ürettiklerinin %80’inden fazlasını dış pazarlara satarken, Türkiye’de ise bu oran %35 civarında. Dolayısıyla, üretim ve ihracatımızı yukarıya çektiğimiz gibi, üretim / ihracat oranımızı da mutlaka yukarıya çekmeliyiz.

Bu nedenle Türk mobilya endüstrisi daha inovatif, tasarım ve AR-GE odaklı bir yapıya geçmek zorunda. Bu da çoğunluğu KOBİ olan şirketlerin satın alma, birleşme yoluyla büyümesi ve kurumsallaşması, ihtisas OSB’lerine taşınması ve pazarlama alanında etkinliğin yükseltilmesi ile olur.