AB kereste yönetmeliğinin amacı ve içeriği nelerden oluşmaktadır
Avrupa Parlamentosu'nun 995/2010 numaralı (AB) Yönetmeliği ve aynı zamanda "Yasadışı Kereste Yönetmeliği" olarak da bilinen ve piyasaya kereste ve kereste ürünleri sokan operatörlerin yükümlülüklerinin belirtildiği 20 Ekim 2010 tarihli Konsey düzenlemeleri anahtar yükümlülükler aracılığıyla yasadışı olarak hasat edilmiş kereste ve kereste ürünleri ticaretine karşı çıkmaktadır. Bu çerçevede yapılan düzenleme yasadışı hasat edilmiş kerestenin ve bu keresteden elde edilmiş ürünlerin AB pazarına sokulmasını ilk kez yasaklamakta ve yine ilk kez AB pazarına kereste ürünleri sokan AB tüccarlarının gerekli özeni göstermesini gerekli kılmaktadır.

Piyasaya girdikten sonra kereste ve kereste ürünleri nihai tüketiciye ulaşmadan önce satılabilir ve/veya değiştirilebilir. Kereste ürünlerinin takip edilebilirliğini kolaylaştırmak için tedarik zincirinin bu kısmındaki ekonomik operatörler (yönetmelikte tüccar olarak bahsedilmektedir) tüm tedarikçilerinin ve müşterilerinin kayıtlarını tutmakla yükümlüdür.

Yönetmelik hangi ürünleri kapsamaktadır
Yönetmelik sert ahşap ürünler, zemin kaplaması, kontrplak, kağıt hamuru ve kağıt dahil geniş bir kereste ürünleri geniş bir segment aralığını kapsamaktadır. Kapsama dahil olmayanlar geri dönüşümlü ürünler ve kitaplar, dergiler ve gazeteler gibi baskılı kağıtlardır. Gerekirse ürün kapsamı değiştirilebilir. Yönetmelik hem ithal edilen hem de ülke içinde üretilen kereste ve kereste ürünlerine uygulanır. Geçerli FLEGT veya CITES lisanslarına sahip kereste ve kereste ürünlerinin Yönetmeliğin gereksinimlerine uygun olduğu kabul edilir.

Yönetmeliğin uygulaması ne şekilde olacaktır
Yönetmelik etkili, orantılı ve caydırıcı cezalar uygulamaktan ve yönetmeliği yürütmekten sorumlu olan 27 AB Üyesi Devlet üzerinde yasal olarak bağlayıcıdır. Her AB Üyesi Devlet Yönetmeliğin uygulanmasında sorumlu olacak yetkili bir Otoriteyi 3 Haziran 2011 tarihine kadar atayacaktır. Yönetmelik Avrupa Komisyonu tarafından tanınacak "İzleme Organizasyonları" sağlıyor. Özel kişilikler olacak olan bu organizasyonlar AB operatörlerine operasyonel gerekli özen sistemleri sağlayacaktır. Bu sayede operatörler kendi sistemlerini geliştirebilir ya da izleme organizasyonu tarafından geliştirilmiş olan sistemi kullanabilir.

EUTR ne zaman yürürlüğe girecek
EUTR 3 Mart 2013 tarihinde yürürlüğe girecek. Bu tarihe kadar kereste ve kereste ürünleri tedarik zincirinde yer alan şirketlerin yürürlüğe girmiş sistemleri olacak ve bunlar ya düzenlemeye uygunluklarını sağlayacaklar veya her şirketin halihazırda kullanmakta olduğu sistemlerin uygun olduğundan emin olacaktır. AB Üyesi Devletlerin EUTR ihlalleri için yaptırımlar konusunda kurallarını tamamlamış olmaları gerekmektedir.

EUTR neleri etkileyecek
EUTR'nin ürün kapsamı çok geniştir ve kütük, kağıt ve kağıt hamuru, ahşap yakıtı, biçilmiş kereste, ahşap kaplama, kontrplak ve zemin kaplaması, kalıplama, mobilya ve prefabrike konutlar gibi çeşitli sanayi ürünlerini kapsar. EUTR AB kapsamındaki kereste ve kereste ürünü ticareti yapan kişilikler üzerine yeni yükümlülükler getirmektedir. Kanun bu kişilikleri her biri farklı amaçlara sahip "operatörler" ve "tüccarlar" olarak iki ayrı kategoriye ayırmaktadır.

"Operatörler" keresteyi AB iç pazarına "ilk sokan" kişiler ya da organizasyonlardır. Bunlar arasında AB'de hasat edilmiş keresteyi ilk satan orman yöneticileri ile kereste ve işlenmiş ahşap ürünlerin ithalatçıları yer alır. Operatörler EUTR kapsamında açık ara en büyük sorumluluk yükünü omuzlayacaklar. Yalnızca operatörlerin bir "Gerekli Özen Sistemi" uygulamaları gerekecek ve yalnızca operatörler kanunun "yasaklar" maddesinin uygulanmasından sorumlu olacaklardır.

"Tüccarlar" (bir operatör tarafından) AB pazarına çoktan sokulmuş olan her türlü kereste ve keresteye dayalı ürünü alan ve satan kişiler ya da organizasyonlardır. Tüccarlar arasında iç AB tüccarları ve doğrudan AB'ye ahşap hasat ve ithal etmeyen üreticiler ve perakendeciler yer alır. Tüccarlar EUTR kapsamında yalnızca bir "takip edilebilirlik yükümlülüğüne" tabidir. Bu da her birinin birincil kereste tedarikçilerini ve birincil alıcıları tanımlayabilmesini gerektirir. Bu yükümlülük satın alım ve satış faturaları gibi mevcut mali belgeler kullanılarak yerine getirilebilir. Buradaki amaç AB pazarına ilk sokulan kerestenin yasal menşei hakkında bir problem olması durumunda AB operatörünün tanımlanmasına yardımcı olmaktır. "İzlenebilirlik yükümlülüğü" bir kereste ürününün gerçek orman menşeini tanımlama gerekliliği getirmez.

İthalatçıların ahşap alımlarının yasallığını kanıtlama zorunluluğu var mıdır
Hayır. EUTR'nin "yasaklar" maddesi operatörlerin AB pazarına yasadışı yollarla hasat edilmiş kereste sokmasını yasal bir suç haline getirse de, ispat zorunluluğunu tersine çevirmemektedir. Operatörler suçlu oldukları ispat edilene kadar masumdur. Burada belirli bir kereste ürününün kanunun "yasaklar" maddesi kapsamında cezalandırılması için yasadışı bir kaynaktan elde edildiğini kanıtlama zorunluluğu Avrupa otoritelerindedir.

EUTR AB'ye giriş noktasında herhangi bir yeni belgelendirme gereksinimi getiriyor mu
Hayır. EUTR AB'ye giriş noktasında kereste için hiçbir yeni, belgelendirme gereksinimi getirmemektedir. Avrupa gümrük yetkilileri EUTR nedeniyle hiçbir yeni belge veya yasallık sertifikası talep etmeyecektir. Ancak, EUTR "gerekli özen sistemlerinin" bir parçası olarak operatörlere yasadışı bir kaynaktan gelen kerestenin riskini değerlendirebilmeleri ve azaltabilmeleri için özel bilgi toplama yükümlülüğü getirmektedir. Bu sebeple operatörler, ahşabın yasal bir kaynaktan geldiği iddialarını destekleyen ek belgeler sağlamalarını talep edebilirler.

"Gerekli özen sistemi" nedir
EUTR operatörlerin bir gerekli özen sistemi uygulamalarını gerektirmektedir. Herhangi bir kerestenin yasadışı bir kaynaktan temin edilmesi riskinden emin olmak gibi tu tek bir amaç ile bu sistem ISO9001 ve ISO14001 sistemine benzerdir. EUTR kapsamında gerekli özen sisteminin tüm ahşap satın almalarının hasat ülkesi, türü, miktarı ve "uygunsa" menşe bölgesi ve/veya "hasat ruhsatı" içeren belgeler kapsamında olmasını sağlamalıdır. Sistem ayrıca [yasal] uygunluğu gösteren "belgelere ya da diğer bilgilere" erişim sağlamalıdır.

"Gerekli özen sistemi" bu bilgiden yola çıkarak operatörün piyasaya sürülen yasadışı yollardan hasat edilmiş kereste riskini değerlendirmesine olanak sağlayan prosedürlere sahip olmalıdır. Eğer riskin "ihmal edilebilir" olduğu değerlendirilirse, operatörün başka bir harekete geçmesine gerek kalmaz. Eğer risk ihmal edilemez olarak değerlendirilirse, operatör riski azaltmak için adım atmalıdır. Bu adımlar "yeterli ve orantılı" olmalıdır ve ek bilgi veya belgelerin talep edilmesini ve/veya üçüncü tarafların kereste tedariklerini onaylamasının talep edilmesini içerebilir.

Pratikte bu AB ithalatçılarının, bağımsız araştırmalara göre tedarik edilen ahşabın en az üçte birinin yasadışı kaynaklardan geldiğini ortaya koyduğu örneğin Endonezya veya Brezilya Amazonu gibi yerlerden ithal ettikleri her ahşap için ahşabın belirli bir yasal olarak hasat edilmiş ormandan geldiğini gösteren üçüncü taraflarca onaylı sertifikalar sunmalarını talep etmesinin muhtemel olduğu anlamına geliyor. Diğer taraftan, bu bölgede yasadışı kütükçülük riskinin ihmal edilebilir olduğu gösterilebilirse AB ithalatçıları yalnızca güvenilir bir bölge garantisine ihtiyaç duyacaktır.

EUTR Avrupalı operatörlerin ticareti yapılan tüm ahşabın menşei ormanını tanımlamasını gerektiriyor mu
Hayır. EUTR operatörlerin yalnızca güvenilir bir ihmal edilebilir risk değerlendirmesi yapmak için gereken ölçüde kereste ve kereste ürünlerinin menşeini tanımlamasını gerektirir. Eğer kereste ihmal edilebilir bir yasadışı kütükçülüğü gösterebilecek açık, tarafsız ve güncel kanıtın bulunduğu tanımlanmış bir bölgeden geliyorsa, ahşabı yalnızca bu bölgeye kadar izlenmesi yeterlidir. Bazı durumlarda, ihmal edilebilir risk bölgeleri tüm bir ülkeyi kapsayabilir.

Söz konusu kereste yönetmliğini yürütmeden kim sorumlu olacaktır
Her bir AB Üyesi Devlet tarafından atanan Yetkili Otoriteler EUTR ihlali ve yürütülmesi için ulusal tüzük üretmekten sorumludur. Yetkili Otoriteler operatörlerin EUTR'ye uygunluğunu sağlamak için operatörler üzerinde kontroller yapacaktır. Bunlar risk temelli olacak ve bir operatörün EUTR'ye uygunluğu konusunda bir bilgi gün ışığına çıktığında yapılacaktır. Bu testler gereken özen sisteminin incelenmesini ve nasıl işlediğini gösteren belgelerin ve kayıtların incelenmesini içerebilir. Ayrıca, rastgele kontroller ve alan denetimleri yapılacaktır.

EUTR'ye uygunluğu sağlamamanın yaptırımı ne olacaktır
EUTR AB üye devletlerinin "etkili, orantılı ve caydırıcı" cezalar oluşturmasını gerektirir ve aşağıdakileri içerebilir:

Çevresel zarar, söz konusu kereste/kereste ürünlerinin değeri, vergi kayıpları ve ihlalden kaynaklanan her türlü ekonomik zarar ile orantılı cezalar.

Söz konusu keresteye/kereste temelli ürünlere el konulması.

Derhal ticaret yetkisinin askıya alınması.

AB'deki daha küçük operatörler için yürürlüğe giren özel prosedürler var mı
EUTR'nin Avrupa'da uygulanması bakımından önemli bir zorluk kereste endüstrisinde yer alan küçük şirketlerin sayısının oldukça fazla olmasıdır (yalnızca ahşap işleme ve mobilya endüstrilerinde en az 300,000). Avrupa Orman Enstitüsü'nün (EFI) EUTR için "Yönetmeliklerin Uygulanması" raporunda Avrupa'da çok az sayıda KOBİ'nin EUTR'yi duyduğu ve "saygın bir dernek ya da federasyon üyeliğinin bile [EUTR] hakkındaki bilgilerin onlara ulaşacağı anlamına gelmediği belirtiliyor. Çoğu KOBİ EUTR'ye göre tüccar olarak düşünülebilse ve normal iş yöntemlerini değiştirme riski altında bulunmasa da, çok sayıda karmaşık ürün hattına sahip küçük ithalatçılar/tüccarlar ve yüksek riskli kereste kaynakları (örn; tropik sert ağaç) daha savunmasız durumda."

Farkındalık yoksunluğuna ek olarak, çok sayıda küçük operatör kendi gerekli özen prosedürlerini oluşturmak ve güvenilir risk değerlendirmeleri yapmak için organizasyonları içinde yeterli kapasiteyi ve beceriyi geliştirme ihtimalleri düşük.

Bu problemi aşmaya yardımcı olmak için, EUTR özel şirketlerin ve diğer organizasyonların (kereste ticareti dernekleri veya STK'lar gibi) "İzleme Organizasyonları" olmalarına izin veriyor. Her İzleme Organizasyonu (İO) üyelerine hazır bir gerekli özen sistemi sağlayacak ve bu sistemin kullanımını takip edecektir. İO, orman derneklerinin veya orman danışmanlarının küçük orman sahipleri için "grup orman sertifikasyonunu" işlettiği gibi bir "grup gerekli özen sistemini" etkili bir şekilde işletecektir.

AB dışındaki üreticiler EUTR'ye nasıl tepki vermelidir
EUTR'ye girişten sonra, kereste ürünlerini AB'ye sevk eden şirketler, herhangi bir ahşabın yasadışı bir kaynaktan geldiğine dair ihmal edilebilir bir risk olduğunu göstermek için büyük bir baskı altına girecek.

Nakliyatçılar iyi orman yönetiminden emin olduğunda en basit ve en ucuz seçenek olarak düşük riski onaylamak için nicel kanıt toplayan bağımsız araştırma başlatmak düşünülebilir. Seneca Creek çalışması boyunca AHEC'in benimsediği yaklaşım budur. Nakliyatçılar bu tür bağımsız risk değerlendirmelerini tüm ahşap satın alımlarının ihmal edilebilir risk kaynaklarından geldiğine dair yasal iddialarda bulunmalarına olanak sağlayan kendi gerekli özen sistemleriyle (AHEC'in Sorumlu Satın Alma Politikası gibi) birleştirebilirler.

Orman yönetimi problemlerinin mevcut olduğu yerlerden kaynak alan bazı nakliyatçılar için bir seçenek de ulusal orman kanunu uygulaması süreçleri üzerinde çalışmak olabilir. Örneğin; AB destekli FLEGT VPA süreçleri genişleyen bir tropik kereste tedarikçisi ülkesi ağı içerisinde ulus çapında yasallık lisans sistemlerini kolaylaştırmaktadır.

Bu sistemlerin olmadığı ya da yavaş geliştiği yerlerde, daha yüksek riskli yerlerden kaynak alan nakliyatçılar özel sektör üçüncü taraf yasallık onaylama ve sertifikalandırma sistemleri üzerinde çalışmak zorunda kalabilir.

EUTR ahşap endüstrisi için neden eşsiz bir fırsattır
EUTR kereste tedarikçisi ülkelerde orman uygulama önlemlerini destekleme potansiyeline sahip ve yeni formda yasallık lisansları için gereksiz, pahalı ve ayrımcılık potansiyeline sahip talepleri empoze etmekten kaçınan yenilikçi ve orantılı bir yasa gibi görünüyor. Bunu özel sektördeki mevcut en iyi uygulamaları temel alarak ve güçlendirerek yapıyor. EUTR, en doğrudan İzleme Organizasyonlarının oluşturulması yoluyla kereste ticareti organizasyonlarının, sertifikalandırma şirketlerinin ve STK'ların risk değerlendirme ve azaltma seçeneklerini geliştirmesi yoluyla özel sektöre öncü bir rol veriyor.

Gerekli özen sistemlerinde ilk adım olarak EUTR'nin risk değerlendirmeye yaptığı vurgu hesaplı yasallık garantisi formlarının geliştirilmesi ve genişletilmesi için bir fırsattır. Seneca Creek çalışması aracılığıyla AHEC makul bir fiyatla ve potansiyel olarak pahalı ahşap izleme prosedürlerine başvurmaksızın geniş bir orman bölgesinde ve milyonlarca orman sahibi için ihmal edilebilir bir yasadışı kayıt tutma garantisinin elde edilebileceğini göstermiştir. Bu da üçüncü taraf onayı ve sertifikası için kısıtlı kaynakların bu önlemlerin riski azaltmak için gerekli olabileceği bölgelerde - örneğin FLEGT VPA süreci - aracılığıyla daha iyi hedeflenebileceği anlamına gelmektedir.

Etkili bir şekilde uygulanırsa EUTR ahşap kullanmanın daha geniş çevresel faydalarının daha proaktif bir şekilde pazarlanması için bir temel teşkil edebilir. Tüm endüstrinin saygınlığını zedeleyen ahşap ürünlerin yasallığı hakkındaki şüpheleri bir seferde ve tamamen giderebilir.